De invloed van jeugdtrauma op narcistisch leiderschap: waarom een Trauma Informed aanpak bij kinderen belangrijk is en waarom leiders met narcistische trekken zo gevaarlijk kunnen zijn

Veel politieke leiders, zowel degenen die nu aan de macht zijn als zij die dat willen worden, vertonen gedrag dat we vaak koppelen aan narcisme. Dit betekent niet dat ze per se een persoonlijkheidsstoornis hebben, maar wel dat ze eigenschappen laten zien zoals een sterke behoefte aan bewondering, weinig inlevingsvermogen, en de neiging om kritiek te negeren of zelfs hard te bestrijden. Vanuit een Trauma Informed perspectief proberen we dit gedrag te begrijpen door te kijken naar de mogelijke oorzaken. Narcistische trekken bij leiders kunnen bijvoorbeeld ontstaan uit jeugdervaringen waarin weinig ruimte was voor emotionele steun, of waarin kinderen zich alleen gewaardeerd voelden als ze iets presteerden. Adverse Childhood Experiences (ACEs), zoals een instabiele thuissituatie of hoge prestatiedruk, kunnen een grote invloed hebben op hun latere gedrag.

Donald Trump

Een bekend voorbeeld hiervan is Donald Trump, wiens gedrag vaak narcistische kenmerken toont. Hij groeide op in een omgeving waarin competitie en prestaties centraal stonden, vooral door de hoge eisen van zijn vader. In zo’n situatie leert een kind vaak om gevoelens van kwetsbaarheid en onzekerheid te verbergen achter een zelfverzekerde houding en een voortdurende behoefte aan bewondering. Als de omgeving zijn gedrag met een Trauma Informed blik had bekeken, dan hadden opvoeders en leraren misschien kunnen helpen om zijn emotionele veerkracht en empathie te versterken. Dit had wellicht geleid tot een gezonder zelfbeeld en meer verbinding met anderen.

Het gevaar van leiders met narcistische overlevingsmechanismen is dat hun sterke behoefte aan controle en bewondering vaak ten koste gaat van de waarheid, samenwerking en zelfs de belangen van hun eigen volk. Narcistische leiders stellen zichzelf boven anderen en hebben de neiging om kritiek als een bedreiging te zien. Dit maakt hen snel geneigd om te manipuleren, de schuld te verleggen, en vooral bezig te zijn met hun eigen imago en macht, ook wanneer dit schadelijk is voor hun omgeving. In crisisperiodes kunnen zij besluiten nemen zonder voldoende overleg of openheid, wat ernstige gevolgen kan hebben voor de stabiliteit en het vertrouwen in hun leiderschap.

Volgen vanuit onzekerheid

Toch zijn veel mensen geneigd om juist dit soort leiders te volgen. Narcistische leiders hebben meestal een sterke, zelfverzekerde uitstraling en lijken zonder twijfel beslissingen te nemen. In tijden van onzekerheid kan dat aantrekkelijk en geruststellend zijn, omdat zij de indruk geven controle te hebben en precies te weten wat nodig is. Mensen kunnen in hen een ‘redder’ zien die complexe problemen eenvoudig oplost, ook al is dat beeld niet altijd realistisch. Een Trauma Informed aanpak benadrukt hoe belangrijk het is om al vroeg te letten op de omstandigheden van kinderen en de impact daarvan op hun gedrag. Door oog te hebben voor hun ervaringen en eventuele ACEs kunnen we op tijd ingrijpen om hen te helpen een gezond zelfbeeld op te bouwen. Aandacht voor emotionele ontwikkeling in opvoeding en onderwijs helpt niet alleen om kinderen gezonder te laten opgroeien, maar draagt ook bij aan een generatie empathische en evenwichtige leiders.

#TraumaInformed #jeugdtrauma #hechtingstrauma #ACE #leiderschap #narcisme #opvoeding #emotioneleontwikkeling #politiek #gevaarlijkleiderschap