Leven met de overtuiging dat je moet werken voor erkenning, liefde, of zelfs voor je bestaansrecht, brengt een vorm van voortdurende alertheid met zich mee. Het idee dat je nooit mag ontspannen, dat je altijd iets moet bewijzen, kan een zware last worden. Deze drijfveer kan alles doordringen: hoe je relaties ervaart, hoe je jezelf ziet, en hoe je de wereld tegemoet treedt.

Diep van binnen is er vaak een onvervulde behoefte om erkend en geliefd te worden zonder voorwaarden. Toch is dat verlangen in conflict met de overtuiging dat bestaansrecht en liefde iets zijn wat je verdient door je prestaties en acties. Zo kan er een vicieuze cirkel ontstaan, waarbij het mechanisme zichzelf in stand houdt: steeds opnieuw moet er iets worden gedaan om maar ‘goed genoeg’ te zijn, alsof je bestaansrecht keer op keer opnieuw moet worden bevestigd.

Voor velen ontstaat hierdoor een beschermingsmechanisme dat bedoeld is om die pijn op afstand te houden. Of het nu gaat om perfectionisme, altijd bezig blijven, of de drang om anderen tevreden te stellen, dit mechanisme helpt om het gevoel van ‘niet goed genoeg zijn’ tijdelijk te sussen. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat de dieper liggende pijn onbereikbaar blijft, beschermd door een constante stroom van acties en prestaties.

In dit patroon vervaagt de grens tussen wie je bent en wat je doet. Het gevoel dat je alleen wordt gezien of gewaardeerd om je prestaties of je inzet neemt dan de plaats in van een dieper, onvoorwaardelijk zelfvertrouwen. Dat creëert een innerlijke spanning, een voortdurend streven dat soms zo normaal aanvoelt dat je niet eens meer doorhebt hoe zwaar het eigenlijk is.

Wanneer overtuigingen diep geworteld zijn in gevoelens van ‘niet goed genoeg zijn’, kan het intens pijnlijk en overweldigend zijn om naar die lagen te kijken. Deze overtuigingen zijn vaak geen simpele gedachten; ze zijn doordrenkt met gevoelens die ooit te groot of te zwaar waren om bewust te ervaren, en daarom zijn ze diep weggestopt.

Herkennen dat deze dynamiek bestaat, kan al ruimte maken om dit mechanisme echt te zien voor wat het is: een manier van overleven die ooit nodig was, maar die nu misschien je vrijheid om gewoon te zijn in de weg staat.