Ouder-kindrelaties vanuit hechtingstrauma

De impact van hechtingstrauma op ouderschap
Hechtingstrauma heeft een diepe impact op hoe mensen relaties aangaan, vooral in hun rol als ouder. Ouders met hechtingstrauma worstelen vaak met emotionele beschikbaarheid voor hun kinderen. De behoeften en emoties van kinderen kunnen overweldigend voelen, omdat deze onbewust oude pijn of onverwerkte gevoelens triggeren.

Als ouders in hun jeugd verantwoordelijkheden kregen die niet bij hun leeftijd pasten, zoals bij parentificatie, kan de afhankelijkheid van hun eigen kinderen overweldigende machteloosheid oproepen. In sommige gevallen ervaren ouders zelfs een gevoel van concurrentie met hun kinderen, vergelijkbaar met rivaliteit tussen broers en zussen in een onveilige kindertijd.

Erkenning zoeken buiten het gezin

Een andere veel voorkomende dynamiek bij ouders met hechtingstrauma is het zoeken van erkenning buiten het gezin. Dit kan zich uiten in een sterke focus op vrienden, collega’s of zelfs onbekenden via sociale media. Relaties met mensen die dichtbij staan, zoals hun kinderen of partner, kunnen juist gevoelens van kwetsbaarheid oproepen. Kinderen vragen emotionele nabijheid en afhankelijkheid, wat voor ouders met hechtingstrauma kan aanvoelen als een bedreiging van hun eigen balans.

Wat betekent dit voor hulpverlening?

Voor hulpverleners is het belangrijk om te begrijpen dat dit gedrag geen gebrek aan liefde of toewijding weerspiegelt, maar een beschermingsmechanisme is dat voortkomt uit een lange en vroege geschiedenis van onveilige relaties. Ouders zijn vaak niet in staat om op een andere manier te reageren, omdat de delen van hun brein die nodig zijn voor reflectie, leren en verbinding offline kunnen zijn door een gedysreguleerd zenuwstelsel en een overactief, autonoom overlevingsbrein.

De rol van Trauma-Informed Care (TIC)

Hulpverlening aan ouders met hechtingstrauma begint met het helpen bij het reguleren van hun zenuwstelsel en het creëren van een veilige omgeving waarin ze zichzelf zonder oordeel kunnen begrijpen. Dit helpt ouders om hun eigen emotionele reacties te reguleren en uiteindelijk ruimte te maken voor meer verbinding met hun kinderen.

Kernprincipes van TIC in ouder-kindrelaties

Hulpverleners kunnen ouders ondersteunen door deze principes toe te passen:

• Veiligheid: Een oordeelvrije omgeving waarin ouders zich gezien en gehoord voelen. Als ze met minder oordeel naar zichzelf kunnen kijken en begrijpen dat hun gedrag grotendeels voortkomt uit autonome reacties, hoeven ze ook minder boos op zichzelf te worden en zich minder te schamen (wat vaak weer reactief gedrag oplevert).
• Vertrouwen en transparantie: Consistentie en duidelijkheid bieden, zonder druk op prestaties. Oordeeloze compassie, maar duidelijke afspraken. Dan leren ouders ook hoe ze dit kunnen doorgeven aan hun kinderen.
• Gelijkwaardigheid: Samenwerken met ouders, zonder hen te vertellen wat ze “moeten” doen. Zorg dat ouders zich allereerst veilig voelen bij je, daarna kan je ze helpen om de situatie en de te bereiken doelen overzichtelijk te maken.
• Erkenning zonder oordeel: Sterke en ontwikkelpunten erkennen zonder schuldgevoelens op te roepen. Ik kan je aanspreken op je gedrag, maar wijs daarmee jou als persoon niet af.

Het proces is niet gericht op snelle oplossingen vanuit hoe het zou moeten zijn, maar op het opbouwen van een veilige basis. Zo leren ouders stap voor stap dat nabijheid en verbinding met anderen mogelijk zijn zonder de angst om opnieuw overspoeld te worden met fysieke sensaties en emoties. Dit stelt hen in staat ook weer de belangrijke hechtingsrelatie aan te gaan met hun kinderen. Aangezien het allereerst een neurobiologische verandering is, is het belangrijk je als hulpverlener te realiseren dat dit niet zomaar even geregeld is. De kans is groot dat jouw veilige aanwezigheid en het samen met hen doen in eerste instantie ‘lang’ kan lijken te duren, maar het zorgt wel voor een structurele verandering op de langere termijn.

Volgend Blog: Wat heb je nodig om TI te werken?

Wil je meer weten over wat je als hulpverlening nodig hebt om Trauma Informed te kunnen werken en hoe je dat kunt inzetten? Het volgende blog gaat hier verder op in. Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang deze artikelen automatisch in je mailbox.