Van “Ik ben er voor je” naar “We gaan het samen doen”

Vanuit een Trauma Informed perspectief is het krachtiger en meer ondersteunend om te zeggen “We gaan het samen doen” dan “Ik ben er voor je”, vooral wanneer iemand overspoeld is door emoties en lichamelijke sensaties. Dit verschil heeft alles te maken met hoe ons overlevingssysteem werkt en de impact van stress of trauma op het brein.

In deze context betekent trauma dat iemand tijdelijk niet in staat is om emoties en lichamelijke reacties te reguleren. Het zenuwstelsel raakt overbelast door (onbewuste) herinneringen en interne reacties en schakelt over op een overlevingsmodus, zoals vechten, vluchten of bevriezen. Hierdoor is helder denken of aangeven wat nodig is vaak onmogelijk. Juist in zulke momenten is steun en co-regulatie essentieel om veiligheid te herstellen en rust terug te brengen. Hier is waarom “We gaan het samen doen” zo waardevol is:

Samen doen activeert co-regulatie

Wanneer iemand overspoeld is, wordt de prefrontale cortex, verantwoordelijk voor rationeel denken en plannen, minder actief. Het autonome zenuwstelsel neemt het over. Hierdoor kan iemand vaak niet duidelijk aangeven wat nodig is.

Met “We gaan het samen doen” bied je co-regulatie aan. Dit betekent dat jij als helper jouw eigen rust en stabiliteit inzet om de ander te ondersteunen. Het samen doen geeft een gevoel van verbondenheid, verlaagt het isolement dat vaak met overlevingsreacties gepaard gaat en helpt de ander om weer tot rust te komen.

Van passief naar actief

Hoewel “Ik ben er voor je” ondersteunend klinkt, blijft het een passieve uitspraak. Het legt de verantwoordelijkheid bij de ander om aan te geven wat hij of zij nodig is, iets wat vaak niet mogelijk is in een overweldigde staat. Dit kan gevoelens van machteloosheid of eenzaamheid versterken.

Met “We gaan het samen doen” neem je tijdelijk het voortouw. Je geeft een actieve boodschap die duidelijk maakt dat de ander niet alleen is en dat er stappen gezet kunnen worden, zonder dat hij of zij alles zelf hoeven te overzien.

Veiligheid en vertrouwen herstellen

Trauma gaat vaak gepaard met gevoelens van machteloosheid, wantrouwen en eenzaamheid. Het herstellen van veiligheid is daarom cruciaal. Door te zeggen “We gaan het samen doen”:

• Laat je zien dat je naast de ander staat, niet boven hen (gelijkheid).
• Bied je voorspelbare steun, wat vertrouwen opbouwt.
• Neem je de druk weg om zelf de regie te hebben, terwijl je hen wel betrekt in het proces.

Onvoorwaardelijke aanwezigheid, geen oplossingen

Als iemand overspoeld is, voelen we vaak de neiging om iets te doen of de situatie op te lossen. Maar in deze momenten is onvoorwaardelijke aanwezigheid vaak veel waardevoller. “We gaan het samen doen” laat zien dat je er bent zonder de situatie over te nemen.

Juist door simpelweg aanwezig te zijn en veiligheid te bieden, ontstaat er ruimte voor de ander om zichzelf te reguleren. Wanneer de overlevingsreactie afneemt en de cortex weer actief wordt, weet iemand vaak zelf wat nodig is. Op dat moment kun je samen bedenken wat een haalbare volgende stap is. Dit voorkomt dat jij als helper overweldigd raakt én versterkt de kracht en regie van de ander.

De kracht van spiegeling

Ons brein reageert sterk op signalen van anderen. Wanneer jij rust, stabiliteit en vertrouwen uitstraalt, help je het zenuwstelsel van de ander om zich ook veiliger te voelen. Dit proces van spiegeling is de kern van co-regulatie. Het stelt de ander in staat om geleidelijk weer toegang te krijgen tot het vermogen om zelfstandig beslissingen te nemen.

Let er wel op dat dit niet altijd makkelijk is. Als je merkt dat je zelf getriggerd raakt en moeite hebt om kalm te blijven, probeer dan eerst jezelf te reguleren. Soms kan een collega, vriend of familielid je hierbij ondersteunen. Het is helemaal oké als je niet alles alleen kunt doen!

Leg op een ander moment uit wat helpt

Als je merkt dat anderen in je omgeving het lastig vinden om te weten hoe ze jou kunnen steunen in deze moeilijke momenten, kun je dit op een rustig moment bespreken. Leg uit wat er gebeurt als je overspoeld raakt en wat jou dan helpt, zoals simpele aanwezigheid en steun zonder druk om oplossingen te bieden. Dit kan het voor hen makkelijker maken om in toekomstige situaties adequaat te reageren, en het kan hun eigen gevoel van machteloosheid verminderen.