De blijvende reactie

Als je als kind ziek bent geweest, gaat de impact vaak veel verder dan het fysieke herstel. Hoewel medische zorg gericht is op het tastbare lichaam, blijven de neurobiologische en emotionele gevolgen, maar ook opgedane overtuigingen over jezelf, en je gedrag vaak onbesproken. Dit kan later in het leven doorwerken in gevoelens van alertheid, angst, moeite met relaties en een kwetsbaar zelfbeeld. Dit blog biedt erkenning voor de interne impact die ziekte in je jeugd op je kan hebben op lange termijn, op manieren die lang niet altijd direct zichtbaar zijn.

Hoe ziekte als kind nog jarenlang doorwerkt

Veel volwassenen die als kind ziek waren, dragen diepgaande, zichtbare en onzichtbare sporen met zich mee die de basis vormen voor de manier waarop ze als volwassene hun leven leiden. Het gaat niet om de specifieke gebeurtenissen, maar om hoe de ervaring ervan je heeft beïnvloed. Dit zijn een paar veelvoorkomende patronen die je mogelijk herkent bij jezelf of anderen:

1. Voortdurende waakzaamheid en angst
   Onvoorspelbare medische behandelingen of terugval in ziektebeeld kunnen een blijvende staat van alertheid creëren. Je ervaarde als kind wellicht dat omstandigheden plots kunnen veranderen, met mogelijk verstrekkende gevolgen. Dit kan leiden tot chronische angst, moeite om je veilig en ontspannen te voelen en geen vertrouwen hebben dat iets goed kan komen.
2. Onzekerheid in relaties
   Ziekte kan het gevoel geven er alleen voor te staan, zeker als je als kind soms gescheiden was van je ouders of veel pijn hebt ervaren waar niemand je bij kon helpen. Het kan een eigen gevoel van machteloosheid veroorzaken, maar ook de ervaring van machteloosheid bij de mensen die je veilig zouden moeten houden. Zoals ouders en artsen. Deze ervaringen kunnen later leiden tot angst in relaties; angst om verlaten te worden of juist de neiging om anderen dichtbij te houden uit een diepe behoefte aan bevestiging en veiligheidsbehoefte.
3. Perfectie en angst voor afwijzing
   Als er als kind met een chronische of langdurige ziekte een beeld van je wordt gevormd door anderen, kan het voelen dat er geen ruimte is om jezelf te zijn. Dat het stigma van de ziekte en de wijze waarop je daarmee omgaat je identiteit is geworden. Misschien werd je als kind geprezen om je ‘dapperheid’, of voelde je de druk om sterk te zijn en niemand ‘tot last’ te zijn. Of werd je altijd al ‘zwakkere’ gezien en behandeld. Dit kan later in het leven tot bewijsdrang en faalangst leiden, of de overtuiging geven dat je goedkeuring van anderen nodig hebt om waardevol te zijn.

Het gebrek aan Trauma Informed toepassing in de gezondheidszorg

In de medische wereld ligt de focus vooral op herstel van het fysieke, tastbare lichaam, terwijl de niet-tastbare lichamelijke en de emotionele impact van ziekte vaak over het hoofd wordt gezien. Kinderen en hun ouders krijgen zelden de ondersteuning om gevoelens van angst, machteloosheid of eenzaamheid op een intern-lichamelijke wijze te verwerken in een veilige omgeving. Zonder deze Trauma Informed zorg blijven veel kinderen en hun gezinnen met onverwerkte emoties zitten, die later in het leven nog steeds aanwezig zijn en zich hebben gemanifesteerd in autonome processen van overleving.

Wat helpt om je somatische en emotionele reacties te begrijpen en te verwerken?

• Erken je eigen reacties: Sta stil bij wat de ziekte-ervaring destijds bij jou heeft veroorzaakt, wellicht gevoelens van angst, eenzaamheid, spanning, onrust – en herken dat deze gevoelens een normale reactie zijn op overweldigende ervaringen.
• Zoek steun: Praat met anderen die iets soortgelijks hebben meegemaakt. Delen hoe bepaalde ervaringen jou hebben beïnvloed, kan helpen om emotionele spanning op een veilige manier te voelen en te verwerken.
• Zelfcompassie ontwikkelen: Wees vriendelijk voor jezelf in je reactie op deze emoties. Je gevoelens en patronen zijn een gevolg van je ervaringen, ze zijn valide en logisch, en waard om met zorg tegemoet te treden.
• Professionele hulp: Een Trauma Informed therapeut kan je helpen om de impact van je jeugd op een veilige manier, allereerst lichamelijk gericht te benaderen, zodat het alsnog verwerkt kan worden.

Logisch

Het pad naar verwerking begint bij het erkennen van de logica van wat je ervaringen bij jou teweeg hebben gebracht. Het gaat niet om de gebeurtenis zelf, maar om wat dit voor jou betekende en hoe het je innerlijke wereld heeft gevormd, wat nu nog de basis kan vormen voor je leven als volwassene. Door ruimte te geven aan die lichamelijke sensaties, emoties, zelf-overtuigingen en gedrag, en met meer zachtheid naar jezelf te kijken, kun je het interne gevecht door het gat tussen denken en voelen verzachten.